Verslagen 2011

Welgemoed arriveerden op 5 december 2011 18 leerlingen van De Flint, een school voor praktijkonderwijs in Winschoten, in het Natuurparkje . Ze wisten al wat ze konden verwachten. Want Klaas Steenbergen had hen al eerder les gegeven op school. Over de 25 soorten bloembolletjes , over hoe ze er uitzien van binnen, welke bloemen er uit komen, en voor welke insecten ze betekenis hebben in het voorjaar.

Op 80 plekken in het parkje waren zoden afgeplagd door Klaas Steenbergen. Daar moesten de 3000 bolletjes in worden geplaatst. Onder leiding van enkele docenten, Albert ten Cate (buurtbewoner), enkele medewerkers van Publiq en enkele leden van de ClubOldambtsterGroen togen de leerlingen met potjes met bolletjes het parkje in. In anderhalf uur werden de afgeplagde gaten gevuld met de bolletjes en weer keurig toegedekt met de graszoden. En wat zat het weer mee! Het was droog, en zelfs de zon liet zich ruimhartig zien.

Na afloop kregen de leerlingen een verrassing die goed bij de activiteit paste: een doosje met bloembolletjes. De docenten gaven aan graag weer een activiteit in het parkje te willen doen. De begeleidingsgroep die het parkje op natuurlijke wijze beheert zal dat graag oppakken.

Met 170 deelnemers, waaronder ongeveer 30 jeugdigen, overtroffen we het aantal van vorige Nachten van de Nacht. Natuurlijk zat het weer erg mee, het was niet koud, en de hemel was vrijwel onbewolkt. En ook deden leerlingen van basisschool de Uilenburcht uit Beerta mee door hun gedichten voor te dragen, en leerlingen van de theater-muziekschool voerden in het Natuurtheater in het nieuwe natuurgebied Reiderwolde een dans op. En dan neem je ouders, broers en zussen en opa’s en oma’s natuurlijk mee.

Wethouder Ricky van den Aker heette iedereen welkom in restaurant “Smederij 1872” in Beerta, waarna Aart Jan Langbroek nog even inging op het belang van het donker voor mens, plant en dier. En dan snel op pad, via de weg “Beukenschans” het donkere natuurgebied in. Aardig is dat de weg wordt verlicht met groene lampen. De Culturele Raad van Beerta had langs de donkere route naar het Natuurtheater een variatie aan linten uitgezet om ze te kunnen betasten. Hoe ervaren onze zintuigen de verschillende materialen zonder zicht?

Tijdens de tocht door het donker konden we langs de met sterren bezaaide hemel tegen 20.30 uur het ISS (ruimtestation) voorbij zien trekken. Het was één van de mooie momenten deze nacht om met 170 mensen bij stil te staan. Het eindpunt was het Natuurtheater. In het donker zocht iedereen een plekje.

Dansleerlingen van de Theater-muziekschool voerden het Zwanenmeer van Tsjaikovski uit. Prachtig schreden zij, wit verlicht door lampjes op hun kleding vanuit de uitkijktoren op de heuvel naar beneden, betraden het Natuurtheater dat als amfitheater is opgebouwd en trakteerden ons op een fraai uitgevoerde zwanendans. Enkele leerlingen van de Uilenburcht droegen hun gedichten voor. Het was allemaal erg bijzonder.

Nog even van het donker genieten in de Natuurbegraafplaats waar Trudy van Middelkoop uitleg gaf over de bedoeling ervan, en dan terug naar het Natuurtheater voor de rest van de gedichtjes van de leerlingen en de fraaie slotzang over “de prins in het donker die de prinses in het licht trouwde”, ten gehore gebracht door twee troubadours, waaronder Tommy Meijborg en Bas (act van Basz).

Terug in de Smederij 1872 kon iedereen nog wat drinken en napraten. Voor herhaling vatbaar, dat is wel duidelijk!

Dollard Radio en Radio Noord hebben de Nacht van de Nacht in Reiderwolde onder de aandacht gebracht en het resultaat er van gepubliceerd.

Het weer zat erg mee. Veel zon, niet te koud en de nachtvorst was niet te streng. Dus genoeg paddenstoelen in het Stadspark te vinden. De 4 jeugdige deelnemers deden driftig mee, en wisten allerlei paddenstoelen te vinden die voor de meeste volwassenen anders verborgen waren gebleven. Het bleek een internationale excursie geworden te zijn, want een paddenstoelenliefhebber uit Duitsland las over onze excursie in Het Streekblad, en sloot zich bij ons aan. Zijn bijdrage aan de excursie werd ook erg gewaardeerd.
In totaal vonden we ongeveer 40 soorten in het park. Niet veel als je uitgaat van het grote aantal soorten in Nederland: meer dan 4500! Maar gezien de beperkte duur van de excursie toch respectabel.
Opmerkelijk was de grote hoeveelheid Langsteelfranjehoeden langs en op de houtsnipperpaden. Het is niet voor niets een saprofyt (leeft van dood hout). Hieronder een beeldverslag van de excursie en enkele paddenstoelen, met onderaan de totale lijst. Vergelijk ook met de excursie van 2007.

De staat van het paddenstoelen pad laat nu te wensen over. Aanvulling met nieuwe stammen is wenselijk om ook in de toekomst een gevarieerde paddenstoelenrijkdom te kunnen garanderen.

Belangstelling voor een loep? We hebben enkele loepjes besteld. MAIL ons als je een wilt kopen: € 12,- per stuk. Geen verzendkosten!

Euromex. Aplanatische loep 10x, doublet. Lens ø 20 mm, gezichtsveld 20 mm. Inslagloep van zeer hoge kwaliteit.

Judasoor op een dode Vliertak. Rechts een witte variant.

Langsteelfranjehoeden op het Paddenstoelen pad. Deze grote Boschampignon is daar ook te vinden, met Langsteelfranjehoeden op de voorgrond

Rossige populierenboleet. Op zoek naar de boleten!

De deelnemers in het open veld. Duidelijk is de vorm van een boleet te zien.

Dooiergele mestzwam. Roodporie houtzwam.

Enkele fraaie zwammetjes. Karl-Heinz bestudeert de soort!

Klaas vertelt. Het paddenstoelenpad.

Deze webpagina wordt nog verder ingevuld de complete lijst met gevonden soorten.

Er 12 deelnemers onder leiding van Johan Stuurwold. Het was prima weer, de zon scheen volop, en had voldoende kracht om de excursie op aangename wijze te laten verlopen. De route ging van de kinderboerderij aan Bovenburen, langs Bovenburen richting de Burcht, en dan door het Natuurpakje Bovenburen-Jachtlaan en door de parkjes langs Bovenburen terug naar de kinderboerderij. Langs de route staan voldoende bomen en struiken om de 2 uur durende excursie te vullen!
We startten om 13.00 uur bij de kinderboerderij aan Bovenburen. De takken van de kastanjeboom laten de groei en ontwikkeling van bomen duidelijk zien: jaarringen, de aanzet van de knoppen, en de bladlittekens waar bladeren aan de tak vast hebben gezeten. Langs de Hoorntjesweg staan berken. Het zijn zwarte berken waarvan de takken op nogal ongeordende wijze lijken te groeien, de bast is erg ruw en schilferig. In de bast zitten lenticellen, het zijn openingen in de bast om zuurstof door te laten. Je ziet ze als horizontale strepen in de bast zitten. Ook in de bast van andere berkensoorten en op de prunus zijn ze goed te zien.
Fraai zijn de knoppen van de kastanje, dik en kleverig. Die van de beuk zijn echter droog, smal en spits. De es heeft zwarte knoppen, van de esdoorn zijn de knoppen groen.
We hebben een poos stilgestaan bij de monumentale meer dan 100 jaar oude rode beuk bij Ubbo Emmius. Wat een enorm wortelstelsel moet daar onder zitten! In de parkjes staan veel boomsoorten. Opvallend is dat een aantal bomen hoog is opgesnoeid. Dat is jammer en onnodig. De natuurlijke groeivorm is daardoor verdwenen.

Knoppergal.

Een leuke vondst is een knoppergal. Het is een vergroeiing veroorzaakt door het galwespje Andricus quercuscalicis. Het vrouwtje legt een eitje tussen de eikel en het dopje. In de gal ontwikkelen zich niet-seksuele vrouwtjes. Ze verblijven daar in de winter. In het voorjaar leggen ze in de meeldraden van de (mos)eik onbevruchte eitjes waaruit mannetjes en vrouwtjes komen. Na de bevruchting leggen de vrouwtjes weer eitjes tussen eikel en dop en kan zich opnieuw een gal ontwikkelen.
In het verleden zijn veel iepen verwijderd vanwege de iepziekte. Ook bij Ummo Emmius stond een aantal. We troffen er nog een aan. Op de takjes troffen we korstmossen aan, een aanwijzing voor langzame groei.
Aan het eind van de excursie bedankt de ClubOldambtsterGroen Johan Stuurwold voor zijn uitgebreide en inspirerende excursie. De deelnemers kregen een knoppentabel mee om bomen op naam te kunnen brengen.

Het fraaie weer met temperaturen van rond de 20 °C lokte veel mensen naar het Oldambtmeer. Er waren veel watergebonden activiteiten. Trok onze excursie daarom minder deelnemers? Het fraaie nieuwe natuurgebied verdient meer deelnemers dan de 8 waarmee we nu op pad zijn gegaan. Maar met het enthousiaste groepje verbleven we toch 3 uur in het gevarieerde gebied.
Opvallend is het hoogte verschil: ca. 6 meter + NAP voor de drumlin (eindmorene) en 1 meter -NAP in de laagste venige gebieden. Zand, veen, keileem en potklei en de gradiënten zorgen voor gevarieerde leefgebieden voor planten en dieren. Er zijn twee ooievaarsnesten (nog onbewoond), maar de eerste Ooievaar is al wel gesignaleerd.
De eerste waarneming was het opvallende gedrag van tientallen kokmeeuwen boven het gebied. Vliegend maakten ze veelvuldig ingewikkelde capriolen om een insect uit de lucht te plukken. Langs het pad troffen we verscheidene bermplanten aan: Ooievaarsbek, Kleine klaver, Hopklaver, Echte koekoeksbloem, Rode klaver, Margriet. In de waterloop met zeer helder water Lisdodde en Riet. In het moerassige gedeelte een Rietgors bovenin een rietpluim.

Klaas Steenbergen legt uit welke weideplanten in Reiderwolde voorkomen en hoe je ze kunt herkennen.

In het weidegebied vinder we Zachte dravik, Ridderzuring, Schapezuring, Biggekruid, Schapegras, Hoornbloem, een laatste Akkerviooltje, Vossestaart, Zachte witbol, Sint Jacobskuiskruid. We treffen op verscheidene grassen en kruiden schuimcicaden aan.
In een afgeschermd bosgebied-in-wording treffen we veel Akkerdistel aan, en verder de Gelderse roos, Kardinaalsmuts, Speerdistel en een Gewone dotterbloem langs een slootrand. Zou die zich in het nieuwe gebied uit gaan breiden? Een Veldleeuwerik had een paal uitgezocht als uitkijkpost. Ze lieten zich hoog in de lucht goed horen. Ook de Fitis liet zijn welluidende gefluit uit het verruigde terrein klinken.
Langs de rand van het natuurgebied, waar landhuizen moeten verrijzen, treffen we in een soort wadi Harig wilgeroosje aan, en Veenpluis, Blaartrekkende boterbloem, Waterweegbree, Schildereprijs, Mannagras, Geknikte vossestaart, en in het heldere water ook nog fonteinkruiden (een smalbladige en breedbladige soort) en Smalle waterpest. In het water veel kikkervisjes en kikkers, en visjes. Een kikkervisje werd door een grote larve van de Geelgerande watertor gepakt. Boven water libellen: Platbuiken en Grote roodoogjuffers, en nog verscheidene andere juffers. Belangrijk is dat het verschraalde gebied met zijn heldere waterlopen niet wordt verstoord door bemesting vanuit Het Wold, het terrein dat voor woningbouw bestemd is.

Larve van Geelgerande watertor verschalkt kikkervis. Doorgroeid fonteinkruid.

Het gebied maakt deel uit van de Ecologische Hoofdstructuur (EHS). Het is een netwerk van natuurgebieden en verbindingszones waardoor dieren en planten zich kunnen verspreiden en het moet garanderen dat ze niet uitsterven. In dat kader is een faunapassage gemaakt in de Veenweg bij Beerta. Deze moet een natuurlijk verbinding vormen tussen Reiderwolde en natuurgebied De Tjamme.

Uitzicht op de natuurbegraafplaats. In de verte ligt Winschoten.

ClubOldambtsterGroen, VZZ (VLEN), KNNV afdeling Oost-Groningen en IVN-Oldambt. Excursieleiders: Aart Jan Langbroek en Marjan van Oosten. Plaatsen: Wandelbos (“Sterrebos”) en Midwolderplas.

De excursies werden gehouden in het kader van het Europese nacht van de vleermuis.
Tussen de buien door was het op beide avonden droog! Er waren in totaal 15 deelnemers aan de excursies.
Tijdens beide excursies waren de deelnemers zeer enthousiast. In het wandelbos luisterden we naar de struiksprinkhanen in het struikgewas langs de paden. Al snel werd hun geluid overstemd door vleermuizen, wat eerder dat we verwachtten: om 20.50 uur. Het waren vooral Dwergvleermuizen. Zat de Ruige dwergvleermuis er niet ook bij? Ook bij de vijver hoorden Dwergvleermuizen. Het geluid van een Rosse vleermuis hoorden we ook, maar slechts kort. Watervleermuizen zochten en vonden insecten boven de vijver, maar veel waren het niet dit keer.
De volgende avond naar de Midwolderplas. Marjan van Oosten gaf uitleg over het leven van de vleermuis. Aanschouwelijk waren de skeletjes en de schedeltjes en de uitwerpselen van de verschillende vleermuizen.

Dwergvleermuizen (foto uit: vleermuis.net) waren veelvuldig te horen en te zien bij de bomen langs de Hora Siccamaweg. In het struikgewas van de parkeerplaats hoorden weer struiksprinkhanen. Voor onze drie jeugdige deelnemers was deze avond een waar feest! Gelijk mochten ze met de batdetectoren zelf vleermuizen gaan waarnemen, en ze maakten er dankbaar gebruik van. De omgeving van de plas was een waar avontuur. In het donker waadden we door plassen en hoog gras. Er waren veel Dwergvleermuizen, en ook weer de Ruige dwergvleermuis.

Eventjes liet een Watervleermuis van zich horen, maar door de stevige wind hielden ze zich vermoedelijk in meer luwe gedeeltes op waar we niet konden komen.
Iedereen genoot van de kraakheldere hemel. En dat je het ruimteschip ISS, dat als een heldere “ster” snel langs trok, zo duidelijk kon waarnemen was voor velen een grote verrassing. Aan het eind van de excursie bleven nog vier deelnemers achter om op een andere plek bij de plas naar vleermuizen te luisteren. De Laatvlieger was voor hen een mooie afsluiting van de avond.