Verslagen 2012

“Wat een bijzondere nacht!” uitten enkelen van de 135 bezoekers aan de Vurige Huwelijksnacht in natuurgebied Landgoed Reiderwolde bij de Blauwestad in de gemeente Oldambt. Inderdaad, alle ingrediënten voor een spannende belevingsvolle nacht waren aanwezig. De eerste winterse buitjes trokken over. Maar de wolkenpartijen werden ruim afgewisseld met open luchten, waar de maan haar zilveren licht door liet vallen. Het leverde een boeiend spel op van lichtflikkeringen in de vegetatie en op de waterpartijen. De koude avond schrok niemand af!

Het is bewolkt maar droog weer als 20 personen zich verzamelen bij de Ennemaborgh voor een paddenstoelenexcursie door het Midwolderbos.

De deelnemers luisteren naar de inleiding van Klaas.

De belangstelling varieert. Zo is er is een studente aanwezig die Natuur en Communicatie in Wageningen studeert; 3 jonge, enthousiaste kinderen doen mee en zij willen graag van alles zien en meenemen. Verder zijn er volwassenen aanwezig die wel iets van paddenstoelen af weten of juist helemaal niets.

Klaas en Johanna Steenbergen hebben als hobby paddenstoelen en zij leggen ons vandaag van alles uit over de paddenstoelen die we in het Midwolderbos zullen tegenkomen.
Het is niet erg om paddenstoelen te plukken, de stelen te breken of er aan te likken. Maar eten kan wel gevaarlijk zijn, omdat niet alle paddenstoelen eetbaar zijn.
We komen heel veel soorten paddenstoelen tegen, in verschillende kleuren, in verschillende groottes en met bijzondere namen, zoals: Elfenbankje, Blote billetjeszwam, Stobbetjeszwam, Fraaisteelmycena, Biefstukzwam, Doolhofzwam, Regenboogrussula, Paarse schijnridderzwam en Dakloze huiszwam.
De kleuren verbleken als de hoedjes uitdrogen.
Vele soorten zijn te benoemen door de onderkant van het hoedje te onderzoeken, te ruiken of te voelen. Sommige soorten zijn afvalopruimers, andere juist parasieten. Diverse soorten paddenstoelen eten elkaar zelfs op.

Een van de vele paddenstoelen: Eekhoorntjesbrood.

Voor de volwassenen is het soms moeilijk om de paddenstoelen tussen de herfstbladeren te zien, maar de kinderen vinden zonder problemen hele mooie, diverse exemplaren en verzamelen er heel wat in het meegebrachte mandje.

Sommige paddenstoelen hebben bijzondere eigenschappen.
Zo is de Honingzwam, zo genoemd vanwege de kleur, een agressieve parasiet die zieke bomen behoorlijk aantast. Een Bloedsteelmycena en Melksteelmycena geven respectievelijk bloed en melk af als je de steel doormidden breekt. Een Platte tonderzwam werd vroeger gebruikt om een vuurtje in te smeulen. De Blote billetjeszwam is niet echt een paddenstoel, het zijn roze bolletjes (slijmzwam, een myxomyceet) die zich kunnen verplaatsen. Bij het aantikken springen de sporen alle kanten op via plofjes. Ook bij de buikzwam springen de sporen alle kanten op bij een scheur. De russulasoorten staan altijd bij een boom. Hun draden in de grond zijn vergroeid met de haarwortels van de boom. De paddenstoel onttrekt suiker via deze verbinding, de boom ontvangt zo mineralen en wordt daardoor sterker.

Enkele eetbare soorten zijn: Eikhaas, Paarse schijnridderzwam, Geschubte inktzwam, Biefstukzwam. Enkele niet-eetbare soorten zijn: russula’s en de Zwavelkop.

De excursie is afwisselend en interessant en duurt zelfs nog een uur langer dan gepland.

Om 10 uur stonden de twaalf deelnemers bij de kinderboerderij in Winschoten klaar om aan de excursie te beginnen. De zon scheen, maar door het natte weer van de afgelopen uren was het wel vochtig in de bosjes, op de paden en in het moerasje van het Stadspark. Ideaal slakkenweer dus! Gewapend met de zoekkaart “Landslakken van Nederland” gingen we op pad.

Het is altijd een verrassing hoeveel deelnemers mee zullen doen, maar met 10 personen is een vleermuisexcursie prima te doen. Opvallend was dat er dit keer geen jeugdigen aanwezig waren. Misschien dat het twee-dagen durende straatfestival “Waterbei” hier concurrerend was.

Niet echt warm was die 12 °C, de zon bleef weg en soms een spatje regen. Dit kenmerkte deze Dag van het Park. Toch was er heel wat animo voor onze kraam. De boekjes, de waterdieren, de wilde planten en de slakken trokken heel wat bekijks! We mochten zowel jong als oud bij onze kraam verwelkomen. Heel aantrekkelijk waren de wilde planten (onder andere varkensgras en veldzuring) waar Klaas Steenbergen veel over kon vertellen.
In een grote watervaas hadden we stekelbaarsjes –in het Groninges stiekelsteerten-, poelslakken en posthoornslakken, ruggenzwemmers, rode watermijten, kranswieren, smalle waterpest, schede fonteinkruid.
Ook mochten wij 10 nieuwe sympathisanten welkom heten. Zij krijgen van ons de mededelingen over activiteiten.

Kraam voor de kinderboerderij in Winschoten met enkele leden van de ClubOG en belangstellenden.

Excursie vanwege het zevenjarige bestaan van de ClubOldambtsterGroen.

Met 22 deelnemers vertrokken we met de bus uit Winschoten. De dag was goed uitgekozen, tussen koudere dagen in. De temperatuur liep op tot 10-13 graden Celsius, en er was een mager zonnetje. Voor het Urwald Hasbruch precies goed, omdat het licht zacht door de takken, met soms al fris groene jonge blaadjes er aan, scheen. Onderweg waren veel reeën te zien in de weilanden van het overwegend kleinschalige landschap.

Na een korte inleiding over de geschiedenis van het bos gingen we af op de Friederikeneiche. Een 1200 jaar oude eik die zo te zien al heel wat had meegemaakt. Fors, fier, knoestig en half gebroken stond hij daar in het vochtige bos.

Bosanemonen stonden er volop, en met hun witte bloemenzee gaven ze aan het ontluikende bos een weldadige zachte schijn. Maar er stonden nog andere bloemen, zoals Slanke sleutelbloemen, Ongevlekt longkruid, Donkersporig bosviooltje, Bosgeelster, Verspreidbladig goudveil, Muskuskruid, Knopig helmkruid, veel onopvallende Bosbingelkruid planten die het van kalkhoudende bodems moeten hebben. Ze toonden alle een fantastisch palet aan kleuren op de bosbodem.

Op naar het “echte” Urwald. In dit gedeelte wordt de natuur met rust gelaten, en kan haar eigen ontwikkeling doormaken zonder ingrijpen van de mens. Het gevolg is dat er veel dode stammen in het bos staan met op de grond de afgebroken dode takken en stamresten. Een wonderlijk geheel, maar wel van betekenis. Veel grote insectenlarven komen er in voor. Grote insecten zijn van belang voor veel vleermuizen.
Op een dode stam troffen we een gele slijmzwam aan: heksenboter. Dit organisme verschilt sterk van schimmels, het is een plasmodium (Myxomyceet) en behoort daarmee eerder bij de amoeben. Slijmzwammen kunnen zich dan ook verplaatsen. Ook de grote tonderzwammen op eiken vielen op. Een mooie gelegenheid om over kringlopen te praten.

Komt het door de bescherming van al het dode hout in het bos? In ieder geval lieten Bosmuizen zich opvallend vaak zien op en onder het vele dode hout.

Verder kwamen we nog op dood hout het lege slakkenhuisje tegen van (vermoedelijk) de Gladde clausilia, een in Nederland bedreigede slakkensoort. Tussen het strooisel vonden we talrijke springstaarten, duizendpoten en pissebedden die helpen bij de vertering van dood blad.

Het voorjaar brengt ook veel vogelleven met zich mee, zeker in oude bossen waar de natuur haar gang kan gaan. De Koolmees, Zwartkop, Tjiftjaf, Vink en Boomklever waren overal te horen. En ook soms het lachen van de Groene specht. Ook de Grote bonte specht deed mee en liet zich zo nu en dan zien.
We sloten de excursie af met een heerlijke lunch in een Duits restaurant in de buurt. We praatten nog wat na, en 30 minuten later dan gepland kwamen we voldaan en rijk weer aan in Winschoten.

Bedankt Klaas, Johanna en Chris, en alle deelnemers die ieder hun bijdrage aan een geslaagde excursie hebben geleverd.

Hebt u foto's gemaakt tijdens de excursie? Mail ze ons dan via: info@clubog.eu

Oeroude stam van een levende haagbeuk.